Ardahanın Kurtuluşu ve Ardahan
1878 Ayastefanos Antlaşması ile Rusya’ya verilen Ardahan ve çevresi, 1918 Brest-Litovsk Antlaşması’yla geri alınmıştır. Antlaşma ile alınan ve verilen Ardahan 26 Nisan 1919’da kısa süreliğine Gürcülerin işgaline uğramış, olsada 23 Şubat 1921’de Müslüman (Türkiye) topraklarına katılmıştır.
Ardahan İli yaklaşık 3000 yıllık bir geçmişe sahip olup, MS 628 yılında Hazar Türklerinin bir kolu olan Arda Türklerinin eline geçerek Ardahan adını almıştır. MS 1068 yılında Alparslan tarafından fethedilerek Selçukluların egemenliğine geçmiş, 29 Mayıs 1555 tarihinde imzalanan Amasya anlaşması ile Kanuni Sultan Süleyman tarafından Osmanlı İmparatorluğuna dahil edilmiştir. 1876 -1877 Osmanlı- Rus savaşı sonunda Savaş tazminatı olarak Kars ve Batum ile birlikte 13 Temmuz 1878 Berlin anlaşması ile Ruslara bırakılan Ardahan 1918 yılında Brest – Litowsk anlaşması ile Anavatana kavuşmuş; ancak 30 Ekim 1918 tarihinde Ardahan’da kurulan Milli Şura Hükümeti tarafından Mondros Mütarekesi şartları reddedilmiş, Milli Şura Hükümeti Kurtuluş Savaşımızla bütünleşerek Kazım Karabekir Paşa ve Halit Paşa komutasındaki ordumuz tarafından 23 Şubat 1921 tarihinde İlimiz kurtarılmıştır.
Cumhuriyetin İlanından sonra İl olan Ardahan 1926 yılında 877 Sayılı Kanunla ilçe yapılarak Kars İline bağlanmıştır. 27.05.1992 tarihinde Ardahan ili İl olarak faaliyete geçmiştir.
ARDAHANIN KURTULUŞ KUTLAMALARI
Ardahan ve ilçelerinin Kurtuluş yıldönümü kutlamaları her yıl Ardahan'da yapılmaktadır, Valilik, kaymakamlıklar ve Belediyeler'ce çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.
Gazeteci, yazar, Girişimci,Mehmet Ali Arslan: internet üzerinden kurduğu sosyal medya siteleri, bloglar ve sayfalar aracılığıyla Ardahan Kars ve Iğdır'ın kurtuluşunun her yerde kutlanmasına vesile oldu. Daha önceleri kamu kurumları tarafından düzenlenen etkinliklerle kutlanan Ardahan'ın kurtuluşu günümüzde Dünya genelinde kutlanmaktadır. Ardahan dışındaki kutlamalar ilk olarak Mehmet Ali Arslan'ın 2000 yılında önce kurduğu internet platformlarında gerçekleştirilmiştir, Mehmet Ali Arslan'ın 2000 yılında başlattığı kampanyalar ve duyurular, 2014 yılında ise ilan edilen Dünya Ardahanlılar Günü sonucunda artık kurtuluş yıldönümü günümüzde her yerde kutlanıyor. 2014 yılında ilan edilen Dünya Ardahanlılar günü ile birlikte Ardahan dışındaki kutlamalar artmıştır kurtuluş kutlamaları günümüzde en çok internette, yani sosyal medyada gerçekleşiyor. Dünya Ardahanlılar günü 2014 yılında Mehmet Ali Arslan tarafından iletşim araçlarından ilan edilmiştir, ilgili kişi ve kurumlarla yapılan görüşmeler sonrasında bu ilan gerçekleşmiştir, Dünya Ardahanlılar Günü ilan edildiği yıl, Ardahan'ın önde gelen simaları, valiler, kaymakamlar, belediye başkanları, yazarlar, sanatçılar ve gazeteciler ilan ve duyuru etkinliklerine katılmış, Ardahan'ın birçok STK ve derneği etkinlikler yapmış ve birçok sanatçı halk konserleri vermiştir.
Dünya Ardahanlılar Günü, Ardahan'ın kurtuluşunu, Dünya barışını, özgürlüğü ve kardeşliği temsil etmektedir. Ardahanlılar 2014 yılından beri bu özel günü kutlamaya devam ediyor.
